امروزه با افزایش ساخت و ساز آپارتمان، پیش فروش َآپارتمان هم رونق گرفته است. پیش فروش برای سازنده مفید است چون نقدینگی را قبل از ساخت و ساز افزایش می دهد و از طرف دیگر برای خریدار نیز مفید است چون آپارتمان را با قیمت کمتر و با پرداخت چندین قسط خریداری می کند. تا اینجا همه چیز خوب و مناسب به نظر می رسد و یک معامله دو سر برد به نظر می آید، اما اگر یکی از طرفین نسبت به تعهدات خود کوتاهی کند چه می شود؟ به همین دلیل قوانین مشخصی برای پیش فروش آپارتمان تدوین شده است که سازنده و خریدار، هرکدام باید از آنها آگاه باشند تا با اطمینان بیشتری بتوانند قرار داد ببندند و ریسک از دست رفتن سرمایه و ضرر و زیان را به حداقل برسانند.

با توجه به مقدمه‌ای که به آن اشاره شد، در سال 1389 قانون‌گذاران قانون پیش‌‌فروش آپارتمان را تدوین و تصویب کردند. اولین مرحله که اتفاقا یکی از مهمترین فرایندهای قانونی پیش‌فروش آپارتمان به شمار می‌رود این است که فروشنده بعد از دریافت پروانه‌ی ساختمان از شهرداری و تنظیم شناسنامه‌ی فنی مستقل برای هر واحد آپارتمان که مشخصات و جزئیات کامل درج شده است، اقدام به درج آگهی و تبلیغات می‌کند.

اگر تصمیم به پیش‌خرید آپارتمان دارید باید بدانید که طبق قانون پیش‌فروش آپارتمان، تمام مراحل باید در دفاتر اسناد رسمی انجام شود و عقد قرارداد و قولنامه‌ی صرف در بنگاه‌ها و مشاوران املاک کافی نیست. برای درج آگهی پیش‌فروش آپارتمان در جراید و وب‌سایت‌ها باید مجوز رسمی دریافت شود. نکته‌ی مهم این است که براساس قانون پیش‌فروش آپارتمان، اگر سازنده و سرمایه‌گذاران بدون تنظیم سند در دفاتر رسمی یا دریافت مجوز انتشار آگهی هر اقدامی انجام دهند، از 91 روز تا یک سال حبس یا دو تا چهار برابر وجوه دریافتی جریمه خواهند شد.

جزئیاتی که باید برای پیش‌فروش آپارتمان به خریدار اعلام شود

 - مشخصات مالک

مشابه هر قراردادی باید مشخصات طرفین در اسناد پیش‌فروش آپارتمان ثبت شود. اما در موضوع پیش‌فروش آپارتمان باید روشن شود فردی که با عنوان پیش‌فروشنده حاضر شده صاحب سند یا سازنده‌ ملک است. این احتمال نیز وجود دارد که فروشنده در واقع خودش فردی باشد که قبلا ملک را پیش‌خرید کرده بوده است. موضوع بررسی و سنجش صحت مدارک پیش‌فرونده در قانون پیش‌فروش آپارتمان اهمیت ویژه‌ای دارد.

 - مشخصات و جزئیات آپارتمان

در این قسمت نیز مانند هر قرارداد دیگری باید جزئیات مورد معامله کاملا شفاف شود. از آنجایی که در پیش‌فروش آپارتمان مورد معامله هنوز به صورت کامل وجود خارجی ندارد، باید مشخصات و جزئیات دقیقی که براساس آن خریدار تصمیم گرفته و ملک نهایی را تحویل می‌گیرد، به صورت کامل درج شود. این مشخصات و جزئیات شامل موارد زیر است:

  • موقعیت مکانی
  •  تعداد طبقات و واحدها
  • شماره طبقه و واحد
  • متراژ واحد و تعداد اتاق‌ها
  • نوع کاربری
  • پارکینگ و انباری
  • سیستم سرمایش و گرمایش
  • نمای ظاهری و بیرونی ساختمان
  • مصالح به کار رفته
  • مشخصات و جزئیات دکوراسیون داخلی مانند کابینت
  • زمان تحویل

شرایط و نحوه تسویه‌ بهای آپارتمان

از آنجایی که در پیش‌فروش آپارتمان معمولا زمان تحویل براساس شرایط موجود و اعلام سازندگان و سرمایه‌گذاران به صورتی زمانی در آینده مشخص می‌شود، بنابراین بهای آپارتمان به صورت مرحله به مرحله و اقساطی پرداخت می‌شود.

در نتیجه باید به صورت کاملا شفاف مشخص شود که چه مبالغی به صورت نقد یا چک در چه تاریخ‌هایی باید در کدام مرحله از کار پرداخت شود. براساس قانون پیش فروش آپارتمان هنگام عقد قرارداد در دفاتر اسناد رسمی باید حداقل 10 درصد قیمت کل پرداخت شود. مابقی مبلغ که قرار است به صورت اقساطی از سوی پیش‌خریدار به پیش‌فروشنده پرداخت شود باید در تاریخ‌های مشخص براساس میزان پیشرفت کار باشد.

اگر پیشرفت کار طبق توافق و قرارداد مکتوب امضا شده نباشد، خریدار می‌تواند دیرتر از زمان مقرر اقساط خود را پرداخت کند. از سمت دیگر اگر در پیش‌فروش آپارتمان، پیش‌خریدار با توجه رعایت مفاد قرارداد، در زمان مقرر اقساط خود را پرداخت نکرده و ظرف یک ماه نیز آن را جبران نکند، قرارداد می‌تواند از سوی مالک فسخ شود.

موعد تحویل آپارتمان

بی‌تردید یکی از مهمترین موضوعاتی که در پیش‌فروش آپارتمان در تهران باید به درستی و شفاف مشخص شود، زمان تحویل آپارتمان است. سرمایه‌گذاران و سازندگان آپارتمان‌ها قطعا زمانی را برای اتمام نهایی پروژه در نظر گرفته‌اند که باید هنگام تنظیم قرارداد در دفتر اسناد رسمی آن را درج کنند تا زمان انتقال قطعی سند نیز براساس آن مشخص شود.

از آنجایی که معمولا سرمایه‌گذاران و فروشندگان نمی‌تواند آپارتمان مورد نظر را در موعد مقرر تحویل پیش‌خریدار دهند، بنابراین پیش‌فروشنده باید به خریدار خسارت بپردازد یا در نهایت رضایت او را جلب کند.

متراژ آپارتمان

یکی دیگر از مواردی که معمولا در پیش‌فروش آپارتمان موضوع مناقشه میان پیش‌فروشنده و پیش‌خریدار بوده و مشکلات بعدی را رقم زده، متراژ و مساحت آپارتمان است. از آنجایی که معمولا متراژ نهایی با توجه به شرایط نسبت به آنچه در مرحله‌ی اول پیش‌فروش آپارتمان اعلام می‌شود، تفاوت دارد بنابراین قانون در این بخش نیز ضوابط شفافی دارد.

اگر میزان اختلاف مساحت تا 5 باشد مشکلی نیست و هیچکدام از طرفین معامله نمی‌توانند اعتراضی داشته باشند. اما اگر محل اختلاف بیش از 5 متر باشد، آنگاه پیش‌خریدار می‌تواند درخواست فسخ معامله را بدهد یا اینکه برای پرداخت مبلغ بیشتر توافق کنند. در نهایت پیش‌فروشنده باید خسارات وارده به پیش‌خریدار را جبران کرده یا با او توافق کند و رضایتش را بگیرد.

همانطور که می بینید، پیش خرید و پیش‌فروش آپارتمان پیچیدگی‌های زیادی دارد. بنابراین باید تلاش کنید از همان ابتدا چه از سمت پیش‌فروشنده و خریدار همه چیز شفاف باشد تا مشکلی پیش نیاید. براساس قانون پیش‌فروش آپارتمان باید نکات زیر را در نظر بگیرید:

  • مشخصات و مالکیت پیش‌فروشنده باید حتما مشخص باشد.
  • تنظیم قرارداد پیش‌فروش آپارتمان باید در دفاتر اسناد رسمی انجام شود.
  • پیش‌فروشنده برای درج آگهی در جراید و سایت‌ها باید حتما مجوز لازم را اخذ کرده باشد.
  • جزئیات ملک شامل متراژ، امکانات، موقعیت مکانی، پارکینگ و انباری، مصالح به کار رفته، نمای بیرونی، تعداد طبقات و واحدها و… باید به صورت شفاف درج شود.
  • زمان تحویل و میزان خسارات احتمالی در صورت عمل نکردن به تعهدات باید کاملا مشخص باشد.